معرفی کتاب حقوق حیوانات در اسلام

نویسنده کتاب حقوق حیوانات در اسلام، ابوالقاسم مقیمی است؛ این کتاب به همت پژوهشكده باقرالعلوم (ع) و توسط انتشارات نورالسجاد منتشر شده است.

كتاب «حقوق حيوانات در اسلام» به‌تفصیل به بيان حقوق حيوانات از زبان احاديث و روايات مي‌پردازد. در فقه و معارف اسلامي براي مسائل زیست‌محیطی و رعايت شئون و حقوق حيوانات جايگاه مناسبي لحاظ شده و اسلام نيز با ديدگاهي منطبق بر عدالت و انصاف با آن برخورد كرده است. در سرآغاز كتاب نويسنده حقوق حيوانات را در دنياي غرب ارزيابي نموده است تا با مقايسه‌اي ميان قوانين ساخته ذهن بشر با حقوق اسلامي كه از وحي سرچشمه مي‌گيرد، به‌دقت با غناي فقه اسلامي آشنا شويم. پس از رنسانس و هم‌زمان با صنعتي‌ شدن جهان، براي نخستين بار در جهان غرب در سال 1822 ميلادي، قانوني براي حمايت از حيوانات در مجلس انگلستان به تصويب رسيد. بر اساس اين قانون، مواردي متعدد نسبت به حيوانات ممنوع شد. از قبيل: حمل‌ونقل و راندن حيوان به‌طوری‌که باعث درد و رنج حيوان شود. و همین‌طور ايجاد جنگ و درگيري ميان حيوانات و يا كشتن حيوانات با مواد سمي و موارد ديگر.

اسلام ديني جامع و كامل است ازاین‌رو به تمامي زواياي زندگي موجودات نظر دارد. لذا در برخورد انسان جهت بهره‌برداري از آن قوانيني وضع كرده و انسان‌ها را كه مخلوق برتر طبيعت هستند در چهارچوب اين قوانين به رعايت حقوق حيوانات توصيه مي‌نمايد. كتاب مزبور در اين خصوص به احاديث و روايات متعددي و همچنين آيات قرآن كريم در حمايت از حيوانات نظر دارد. مطالب موجود در اين كتاب به مدت پنج سال از لابه‌لاي كتب فقهي و روايي معتبر جمع‌آوري گرديده و در چهارچوب بخش سامان داده شده است، چراکه به مسائل مربوط به حيوان تنها در يك باب فقهي اشاره نشده است.كتاب حقوق حيوانات در اسلام منبع مناسبي براي مقايسه قدمت و ظرافت‌هاي حقوق اسلامي در مقايسه با فرهنگ غرب است. این کتاب شامل چهار بخش با عناوین: مبانی حقوق حیوان،حقوق حیوان در حفظ و نگهداری، حقوق حیوان در استفاده و بهروری از آن، حقوق حیوان در جنایات و صدمات وارده بر آن.

در مقدمه این کتاب آمده است: بشر در آغاز عصر علم و تکنولوژی و صنعتی شدن جهان، سرمست از پیشرفت و توسعة صنعتی، تنها بر تولید هرچه بیشتر و بهره‌برداری کاملی از محیط پیرامون خود - چون معادن، جنگل‌ها و دریاها - می‌اندیشید و در طول سالیان متمادی برای رسیدن به امیال خودخواهانة خود، بی‌رحمانه طبیعت اطراف خویش را مورد هجوم قرار داد و با سلطه بر ابزار مدرن - که قدرت تخریب او را چندین برابر نمود - به استفاده بی‌محابا و همه‌جانبه از همة آنچه در پیش روی او بود همت گماشت تا اشتهای سیری‌ناپذیر خود را فرو نشاند. در این میان انواع مختلف حیوانات در جنگلها و دریاها نیز از تیررس این هجوم سالم نماندند، تا اینکه سرانجام انسان خود را در گردابی مهلک از نابسامانی های زیستی، و جهان طبیعت را در حال نابودی مشاهده نمود. این امر، اندیشمندان عالم و دلسوزان طبیعت را به فکر انداخت تا به فکر چارهای باشند و جلوی این لجام گسیختگی را بگیرند. از این‌روی، در قرن گذشته، بحران محیط زیست، توجه صاحب‌نظران را به خود جلب کرد، تا با برپایی کنفرانسیهای مختلف، گام هایی در جهت اصلاح امور بردارند و برای حفظ و حراست از آن، قوانینی وضع کنند و برای بقای نسل گونه های مختلف حیوانات نیز اقداماتی انجام دهند. در جامعة انسانی همیشه عدهای در دام غفلت و زیادهروی گرفتار بوده و طبیعت و حیوانات را به صورت غیراصولی مورد بهره‌برداری قرار داده و برای تفریح و یا سودجویی، موجبات نابودی گونه‌هایی آنها را فراهم آورد.