معرفی کتاب مدل آرامش در اخلاق اسلامی و معنویت‌های جدید

کتاب «مدل آرامش در اخلاق اسلامی و معنویت‌های جدید» نوشته دکتر حسین باقری است که از سوی دفتر نشر معارف و دانشگاه معارف اسلامی منتشر شد. این کتاب درای هفت فصل است.

نویسنده در این اثر حاضر سعی کرده‌اند با روش مقایسه‌ای نخست بدیل‌ها و الگوهای مکاتب دیگر به‌ویژه معنویت‌های نوپدید را نقد و بررسی و در نهایت مدلی پیشنهادی از آرامش مبتنی بر آیات و روایات اسلامی ارائه کند. بر این اساس ایشان مباحث را در هفت فصل با عناوین: ۱. آرامش در روان‌شناسی و مفاهیم متقابل، ۲. کلیات معنویت‌های جدید، ۳. آرامش در معنویت‌های جدید، ۴. آرامش در اخلاق اسلامی، ۵. عوامل ایجاد آرامش، ۶ . موانع بقای آرامش، ۷. مقایسه و ارائه مدل، بررسی و مدل پیشنهادی آرامش از منظر اخلاق اسلامی را همراه با راهکارهای حصول به آن ارائه کرده است.

در ÷یشگفتار این کتاب می خوانید که: آرامش و قرار درونی و روحی، هم؛ نیاز راستین و همیشگی انسان و هم، گمشده حقیقی او است؛ زیرا انسانی که از عوالم معنا (لاهوت، جبروت و ملکوت) به عالم ماده (ناسوت، طبیعت) در قوس نزول هبوط کرد و با هزاران مظاهر فریبنده و چالش‌های زندگی روبه‌رو و دچار غفلت، فراموشی و حرص و آزمندی شد و بیماری‌های اخلاقی و رذایل درونی مانند کبر، حسد، فزون‌طلبی و... نیز به او روی‌آورد، به سبب داشته‌های خویش مضطرب است که از دست ندهد و برای آن‌چه ندارد، در ناآرامی به سر می‌برد که چگونه به دست آورد و اگر الاهی‌اندیش، الاهی‌بینش و الاهی‌روش نباشد، یعنی دارای تفکّر دینی و جهان‌بینی اسلامی و وحیانی نباشد، نه به حکمت و قدرت الاهی ایمان می‌آورد و نه حافظ و نگهبان بودن خدا را باور می‌کند و خود یعنی خود خاکی، سُفلی و پنداری‌اش را اصالت داده و همه کاره روزگار می‌شناسد، و اگر چیزی را نداشت، اضطراب و حرص به دست آوردنش را در دل می‌پروراند و دچار فقر روحی و خلأ درونی می‌شود و آنگاه که چیزی را دارا شد، غصه و نگرانی از دست دادنش، آرامش خویش را به مخاطره انداخته و از دست می‌دهد و اگر مکتبی، مکتب رنج باشد و جهان را فقط با عنصر فقدان، عدم، زوال‌پذیری داشته‌ها و یأس‌پروری تفسیر کند و ریشه‌های رنج‌زایی و راه‌های رهایی از رنج را تنها با روش‌های «سلبی» محض نشان دهد؛ آن هم بدون این‌که تفسیرهای مثبت و راه‌کارهای عملی «ایجابی» را در مواجهه با دردها و رنج‌ها ارائه دهد و حتی آغاز و انجام انسان و جهان را منهای خدا بنگرد، راه چاره کامل و جامعی نیست.

مکتب «بودیسم» یا برخی از شبه عرفان‌ها و عرفان‌های مدرن و نوظهور که تنها راه چاره را در خلوت و خلسه‌های بدون هدف و تخدیر کننده یا رفتن به عوالم وهم و خیال به وسیله گیاهان دارویی توهم‌زا و روان‌گردان می‌دانند و نیز برخی به وسیله سحر، جادو، نوشیدن مشروبات الکلی، استفاده از مواد مخدر و... می‌کوشند، دردهای طاقت‌فرسای انسان مدرن و غرق در تکنولوژی و صنعت الکترونیک یا تحت ولایت تکنیک و نفسانیت را درمان کنند.

همچنین می‌کوشند به کمک فال، تمرکز حواس، مراقبه‌های سطحی، تلقین‌های مصنوعی و موقتی و حتی ذکرهای بی‌معنا و مجهول که آدمی را از واقعیت‌ها و چالش‌های زندگی خارج می‌سازد، آرامش زودگذر و قشری را حاکم کنند؛ مانند عرفان‌های وین‌دایر، اشو، سای بابا، کریشنا مورتی، دالایی لاما و... که نه تنها راه چاره اصیل، حقیقی، واقعی، دائمی، معنادار، هدفدار، روشمند و جامع و کامل نیستند، بلکه تنها برای لحظاتی مفیدند تا آدمی را از تضادها و درگیری‌های روزمرّه زندگی خارج کنند.

در حقیقت این شیوه‌ها، فرار از واقعیت، ضعیف کردن نیروهای خفت درونی، انرژی‌های ماورایی انسان و از کار انداختن قدرت روح انسان است؛ انسان که می‌تواند به وسیله تصعید تکاملی خود و قرار گرفتن در جاذبه کمال مطلق و ماوراءاندیشی و نیز با حقایق ملکوتی در همین عالم ماده، به آرامش و طمأنینه صادق، صائب و پایدار دست یابد؛ آرامشی که نیاز درون و غذای روح انسان است. بدون تردید، سراسیمگی، بی‌تابی، نگرانی وآشفتگی، دست‌آورد زمانه‌ای است که انسان امروزین خود خالق و صانع آن بوده است.

انسان تشنه آرامش با تلاطم در جریان های موجود معنوی و عرفان های کاذب، علی رغم تلاش بی وقفه به ساحل آرامش نخواهد رسید. علت این کاستی رهاکردن دین و آموزه های وحیانی به عنوان اصیل ترین منبع آرامش بخش انسان است. مکتب حیات بخش اسلام، انسان را منور به نور فطرت دانسته و آرامش حقیقی را در پناه ذات الهی قابل تحصیل می داند. از این رو ضرورت طرح الگوی آرامش از منظر آیات و روایات، به عنوان یگانه راه ایمن در کسب این اصل حیاتی آشکار می شود. بر همین اساس در این کتاب تلاش شده است تا مدل پیشنهادی برای رسیدن به آرامش مبتنی بر آیات و روایات اسلامی باشد.

این تحقیق زیرنظر سه تن از اساتید برجسته حوزه و دانشگاه در این حوزه، حجج اسلام والمسلمین دکتر محمدتقی فعالی، دکتر احمدحسین شریفی و دکتر مسعود آذربایجانی نوشته است.

برای تهیه کتاب «مدل آرامش در اخلاق اسلامی و معنویت‌های جدید» و دیگر محصولات دفتر نشر معارف می ‌توان از طریق سایت پاتوق کتاب ketabroom.ir اقدام کرد.