دینداری پست مدرن و از خود بیگانگی ملی

دینداری پست مدرن و از خود بیگانگی ملی

بهزاد حمیدیه

چکیده

دین از مهم ترین عوامل تأثیرگذار بر شکل گیری و بقای «هویت ملی» است. هرگونه تحولی بر بروز اجتماعی دین می تواند هویت را دستخوش تغییراتی کند. مسئله این نوشتار آن است که «پست مدرنیزاسیون دینداری» چه رابطه ای با «از خود بیگانگی ملی» دارد. نوشتار حاضر، به روش تحلیلی و نه پژوهش پیمایشی تلاش می کند که رابطه معنادار میان این دو را به اثبات رساند. در تحلیل دینداری پست مدرن، به ویژگیهایی می رسیم که برای احساس تعلق به هویت ملی، مضر و مخرب اند؛ از آن جمله می توان به سطحی و روبنایی شدن دین، فرقه گرایی شدید، مصرفی شدن دین، تبدیل دین به حالتی که از آن به «دین خویشتن» یاد می توان کرد و عرفی سازی جهان اشاره نمود. این ویژگی ها موجب محو الگوها و مرجعیتهای اصیل، اهداف مشترک ملی، محرومیت جامعه از کارکرد انسجام بخشی دین، پلوراليسم و تضعیف جایگاه شعائر و مناسک دینی می گردند. این پیامدهای منفی که دامنگیر هویت ملی می گردند، بر

دامنه و شدت از خودبیگانگی می افزایند. کلیدواژه ها: پست مدرنیزاسیون دینداری، جنبش های نوپدید دینی، هویت ملی،

عرفی سازی، فرقه گرایی

۱،استادیار گروه ادیان و عرفان دانشگاه تهران

Email: hamidieh1351@gmail.com

WWW.noori