آداب کلام و گفتار

No image
آداب کلام و گفتار

آداب کلام و گفتار

قال الصّادق(ع): الکلام اظهار ما فی قلب المرء من الصّفاء و الکدر و العلم و الجهل. قال امیرالمؤمنین(ع): المرء مخبوء تحت لسانه فَزِن کلامک و اعرضه علی العقل. فان کان للَّه و فی اللَّه فتکلّم به و ان کان غیر ذلک فالسّکوت خیر منه. فلیس علی الجوارح عبادة اخفّ مئونه و افضل منزلة و اعظم قدراً عنداللَّه من الکلام فی رضا اللَّه و لوجهه و نشر آلائه و نعمائه فی عباده. ألاتری انّ اللَّه عزوجل لم‌یجعل فیما بینه و بین رسله معنی یکشف ما اسرّ الیهم من مکنونات علمه و مخزونات وحیه غیر الکلام و کذلک بین الرّسل و الامم؟ فثبت بهذا انّه افضل الوسائل و الطف العبادة و کذلک لا معصیة اشغل علی العبد و اسرع عقوبة عنداللَّه و اشدّها ملامة و اعجلّها سأمة عند الخلق منه. و اللّسان ترجمان الضّمیر و صاحب خبر القلب و به ینکشف ما فی سرّ الباطن، و علیه یحاسب الخلق یوم القیامة. و الکلام خمر یسکر القلوب و العقول ما کان منه لغیر اللَّه و لیس شی‌ء احقّ بطول السّجن من اللّسان. قال بعض الحکماء: احفظ لسانک عن خبیث الکلام و فی غیره لاتسکت ان استطعت. فامّا السّکینة و الصّمت فهی هیئة حسنة رفیعة من عنداللَّه عزوجل لاهلها هم امناء اسراره فی ارضه.

امام‌صادق(ع) فرمود: گفتار وسیله‌ای است که نهفته‌های دل انسان را آشکار و گوهر وجود او را عیان می‌کند، چه صفای باطن و کدورت و زنگار آن، چه دانش و بی‌خردی و نادانی. امیرمؤمنان(ع) می‌فرماید: انسان (و ماهیت او) در زیر زبان خود نهفته است: [تا مرد سخن نگفته باشد // عیب و هنرش نهفته باشد]. امام‌صادق(ع) می‌فرماید: هرگاه بر آن شدی که سخنی بر زبان آوری، ابتدا آن را به میزان و محک خرد خود بسنج. اگر برای خداوند باشد (و ضرری به دنیا و آخرت تو نزند) آن را بر زبان آور و اگر چنین نباشد، خموشی بهتر از آن است. بدان که عبادت هیچ عضوی، چون عبادت زبان بی‌تکلّف نیست. گفتاری که برای رضای خدا و وسیله نشر نعمت‌های پنهان و آشکار در میان خلق باشد، نزد خداوند از منزلتی برتر برخوردار است. آیا نمی‌بینی که خداوند عزوجل با کلام، اسرار و وحی خود را به پیامبران سپرد و همچنین پیامبران، به‌وسیله کلام فرمان حقّ را به امّت خود می‌رساندند و این نشانه شرافت کلام است، ازاین‌رو روشن و واضح است که کلام (شایسته)، برترین ابزارها و لطیف‌ترین عبادت‌ها است. همچنین هیچ گناهی، همچون کلام (باطل و زور)، بنده را شتابان به کیفر الهی نرساند و به سختی ملامت نکند و مردم را از او نرنجاند. و زبان، ترجمان و رازدار دل است که هر چه بر آن خطور کند، عیان سازد و هم به‌وسیله اوست که رازها برملا شود و براساس زبان و گفته‌های آن، خلایق در قیامت بازخواست می‌شوند. کلامی که نه برای خدا و رضای او باشد، چونان شراب (که انسان را مست می‌کند و خرد او را می‌رباید) دل و خرد را مست می‌کند. هیچ عضوی چونان زبان شایسته زندانی‌شدن نیست. حکیمی گفته است: زبان خود را از گفتار پلید (که خیر دنیا و آخرت در آن نباشد) بازدار و در غیر آن، اگر توانی، سخن بگو (باشد که حقّی را زنده کنی و سبب هدایت باشی). امّا آرامش و خموشی صفتی زیبا و بلند مرتبه است که موهبت خدا به مردمی است که در زمین زندگی‌ می‌کنند و رازداران اویند.

جستجو در مطالب سایت مقالاتی که اخیرا مشاهده شده اند
درباره نیک پنداری

درباره نیک پنداری

درباره صلح و مدارا

درباره صلح و مدارا

درباره ذکر

درباره ذکر

درباره بخشش

درباره بخشش

پر بازدیدترین مطالب

پر بازدیدترین ها

درباره نیک پنداری

درباره نیک پنداری

درباره بخشش

درباره بخشش

درباره ذکر

درباره ذکر

درباره صلح و مدارا

درباره صلح و مدارا

Powered by TayaCMS