معرفی کتاب تمثیلات قرآنی و جلوه‌های تربیتی آن

 نویسنده کتاب تمثیلات قرآنی و جلوه‌های تربیتی آن حمید محمد قاسمی است. این کتاب سه بخش با موضوعاتی همچون: تمثیل و جایگاه آن؛ تمثیل در قرآن کریم؛ تمثسل در نظلم تربیتی قرآن کریم است. در مقدمه این کتاب آمده است که قرآن کریم، اقیانوس بیکرانی است مالامال از لؤلؤهای لالاء که غواصان حقیقت هر یک به فراخور استعداد و توانایی خود به برخی گوهرهای تابناک آن دست یازیده‌اند و از صفای منظر آن متحير و مدهوش گردیده‌اند.

قرآن چشمه فیاضی است که در طی قرون متمادی، همواره تشنگان هدایت را از زلال خود سیراب نموده است و رهپویان طریق هدایت، دل و جان خویش را در این چشمه سار زلال شست وشو داده‌اند و خود را با عطر دل آویز آن معطر ساخته‌اند. قرآن، کتاب تربیت و هدایت است و معارف حیاتبخش آن زنده کننده دل‌ها و بیدارگر وجدان‌هاست و تعالیم روشنگر آن انسان‌ها را از ظلمت‌ها رهایی می‌بخشد و آنها را به کرانه نور رهنمون می‌سازد.

بی‌گمان، قرآن برای گروه خاصی نازل نشده، بلکه کتابی جهانی است؛ بنابراین باید مراد خود را به نحوی عرضه دارد که همه انسان‌ها تا روز قیامت آن را درک کنند؛ بهترین زبانی که می‌تواند معارف عقلی و مفاهیم معنوی را برای توده مردم تبیین کند، زیان «تمثيل» است؛ از این‌رو قرآن کریم، ضمن بهره‌گیری از مثال‌های نغز و خود زیبا و آموزنده و الهام بخش هستند، مخاطبان تمثیلات خود را تمامی مردم و هر یک در طبقه و گروه دانسته و شعاع تعالیم خود را چون خورشیدی عالم افروز بر همگان پرتو می‌افشاند.

ولقد ضربنا للناس في هذا القرآن من كل مثل لعلهم يتذكرون؛ ما برای مردم در این قرآن از هر نوع مثلی زدیم، شاید متذکر شوند.

هر چند مثال‌های قرآن از نظر کمی معدود و محدود هستند، اما با این حال می‌توان گفت اگر در این کتاب آسمانی جز این تمثیلات نغز و گهربار مطلب دیگری یافت نم‌یشد همین مثال‌ها برای هدایت و تربیت نفوس بشری کافی بود، چرا که هریک از تمثیلات قرآن بسان مشعل هایی فروزان و پر فروغ، راه هدایت را به آدمی می نمایانند و او را از بیراهه ها باز می‌دارند و به همین دلیل برخی محققان از مثال‌های قرآن با تعبیر چراغهای قرآن» یاد نموده‌اند؟

در این نوشتار، ضمن اشاره به اهمیت و فواید تمثیل، به جایگاه و اهمیت مثال‌ها در قرآن کریم اشاره داشته‌ایم و با اشاره به برخی ویژگی‌های مهم مثال‌های قرآنی، تلاش کرده‌ایم تا از منظر تربیتی به این موضوع نگریسته و اهداف و آثار تربیتی مترتب بر تمثیلات قرآن را به‌طور اجمال بررسی کنیم.